Trump’ın Beyaz Saray’a Dönüşünün Ardından Afrika’yı Neler Bekliyor?
Donald Trump’ın Beyaz Saray’a olası dönüşü, Afrika kıtası için birçok ekonomik, siyasi ve diplomatik değişimi beraberinde getirebilir. Trump’ın ilk başkanlık döneminde Afrika’ya yönelik politikaları, kıtada ABD’nin etkisini sınırlamış ve Çin ile Rusya gibi güçlerin kıtadaki etkisini artırmasına yol açmıştı. 2025’te Trump’ın yeniden seçilmesi halinde, Afrika’ya yönelik nasıl bir politika izleyeceği merak konusu olmaya devam ediyor.
Trump Döneminde Afrika Politikası
Trump’ın 2017-2021 yılları arasındaki başkanlık döneminde, Afrika kıtası ABD dış politikasında öncelikli bir yer edinmedi. Trump yönetimi, Afrika ile ekonomik ilişkileri güçlendirmek yerine daha çok ABD’nin çıkarlarını önceleyen politikalar izledi. Obama döneminde Afrika ile geliştirilen çok taraflı ticaret ve kalkınma girişimlerinin çoğu rafa kaldırıldı veya ihmal edildi. Bu dönemde Afrika ile ilgili bazı önemli gelişmeler şunlardı:
- Afrika Büyüme ve Fırsat Yasası (AGOA): Trump yönetimi, AGOA’yı desteklemeye devam etti ancak kıta genelinde yeni ticaret anlaşmaları veya yatırım projelerine odaklanmadı.
- ABD’nin Diplomatik İlgisi: Trump, Afrika’daki liderlerle sınırlı diplomatik temas kurdu ve 2018’de bazı Afrika ülkelerini aşağılayıcı ifadelerle anması, diplomatik ilişkileri zedeledi.
- Çin ve Rusya’nın Etkisinin Artması: ABD’nin Afrika’ya yönelik ilgisinin azalması, Çin ve Rusya gibi küresel aktörlerin kıtada daha fazla nüfuz sahibi olmasına olanak tanıdı.
- ABD Askeri Varlığı: Trump yönetimi, Afrika’daki terörle mücadele operasyonlarını sürdürdü ancak kıtadaki askeri varlığı azaltmaya yönelik politikalar da gündeme geldi.
Trump’ın Olası Dönüşü: Afrika İçin Senaryolar
2025 yılında Trump’ın yeniden Beyaz Saray’a dönmesi halinde, Afrika kıtası için farklı senaryolar gündeme gelebilir. Bu senaryoların başlıcaları şunlardır:
Afrika ile Ticari ve Ekonomik İlişkilerde Geri Adım
Trump’ın “Önce Amerika” politikası doğrultusunda, ABD’nin Afrika ile olan ekonomik ilişkilerinin daha da zayıflaması mümkündür. Ticaret anlaşmalarına mesafeli yaklaşan Trump yönetimi, kıtadaki ABD yatırımlarını artırmak yerine, doğrudan ikili anlaşmalar yoluyla ABD şirketlerine avantaj sağlamaya çalışabilir.
Çin ve Rusya’nın Afrika’daki Etkisinin Artması
Trump’ın Afrika’ya yönelik düşük ilgisi, Çin ve Rusya gibi küresel güçlerin kıtadaki etkisini daha da artırmasına neden olabilir. Çin, altyapı projeleri ve enerji yatırımları ile Afrika’da güçlü bir ekonomik varlık oluşturmuşken, Rusya ise özellikle güvenlik ve askeri iş birlikleri alanında kıtada nüfuzunu genişletmiştir.
Güvenlik ve Terörle Mücadelede Değişiklikler
Trump yönetimi, Afrika’da terörle mücadele operasyonlarına sınırlı destek vermeye devam edebilir. Ancak, ABD’nin kıtadaki askeri varlığını daha da azaltması ihtimali göz önünde bulundurulmalıdır. Somali, Sahel Bölgesi ve Orta Afrika Cumhuriyeti gibi terör örgütlerinin etkin olduğu bölgelerde ABD’nin çekilmesi, yerel güvenlik güçlerini zor durumda bırakabilir.
Diplomatik ve İnsani Yardımların Azalması
Trump yönetiminin Afrika’daki diplomatik varlığı daha da azaltması ve insani yardımları kısıtlaması muhtemeldir. ABD’nin Afrika’daki sağlık ve eğitim programlarına verdiği destek, Trump’ın ilk döneminde olduğu gibi, azaltılabilir veya bazı programlar tamamen durdurulabilir. Özellikle HIV/AIDS ile mücadele kapsamında yürütülen PEPFAR programının geleceği belirsizdir.
Bölgesel Krizlere Daha Az Müdahale
Trump’ın izoleci politikaları nedeniyle, ABD’nin Afrika’daki siyasi krizlere ve çatışmalara müdahale etme olasılığı azalabilir. Etiyopya, Sudan ve Sahel bölgesindeki krizler, Trump yönetimi altında daha az diplomatik çözüm girişimiyle karşılaşabilir. Bu da kıtadaki istikrarsızlığın artmasına neden olabilir.
Afrika Ülkeleri Trump’ın Olası Dönüşüne Nasıl Hazırlanabilir?
Afrika ülkeleri, Trump’ın Beyaz Saray’a dönmesi halinde ABD ile ilişkilerini farklı yönlerden yeniden şekillendirmek zorunda kalabilirler. Bu bağlamda aşağıdaki stratejiler öne çıkabilir:
- Çin ve Avrupa ile Daha Güçlü İş Birliği: ABD’nin kıtaya olan ilgisinin azalması durumunda, Afrika ülkeleri Çin, Avrupa Birliği ve diğer küresel aktörlerle daha yakın ekonomik ve diplomatik ilişkiler kurabilirler.
- Kendi Ekonomik Güçlerini Artırma: Afrika kıtası, Trump yönetimi altında ABD’den beklediği yatırımları alamayabilir. Bu nedenle, Afrika ülkeleri iç piyasalarını güçlendirmek ve kıtasal iş birliklerini artırmak zorunda kalabilir.
- Alternatif Güvenlik Anlaşmaları: ABD’nin kıtadaki askeri varlığının azalması ihtimaline karşı, Afrika ülkeleri kendi güvenlik politikalarını güçlendirmek veya Rusya ve Çin gibi alternatif güvenlik ortaklarıyla iş birliği yapmak durumunda kalabilir.
- Diplomatik Çeşitlendirme: Afrika ülkeleri, ABD ile olan ilişkilerini tamamen kesmek yerine, daha dengeli bir dış politika izleyerek küresel düzeyde farklı ülkelerle diplomatik bağlarını geliştirebilirler.
Donald Trump’ın Beyaz Saray’a olası dönüşü, Afrika için ekonomik, diplomatik ve güvenlik açısından büyük değişiklikler anlamına gelebilir. Trump yönetiminin kıtaya yönelik ilgisinin düşük olması, Çin ve Rusya gibi aktörlerin Afrika’daki etkisini artırmasına olanak tanıyabilir. Güvenlik ve insani yardımların azalması, kıtadaki istikrarsızlığı derinleştirebilir. Ancak Afrika ülkeleri, alternatif diplomatik ve ekonomik stratejiler geliştirerek bu duruma hazırlıklı olabilirler. 2025 ve sonrasında Trump’ın izleyeceği politikalar, kıtanın küresel güçlerle olan ilişkilerini yeniden şekillendirecek önemli bir faktör olacaktır.
