İhracat ve İthalat Verileri Açıklandı: Türkiye Dış Ticaret Dengesi Ne Durumda?
2025 yılının ilk çeyreği geride kalırken, Türkiye’nin dış ticaret performansı da ekonomi gündeminin en önemli başlıklarından biri olmaya devam ediyor. Yüksek kur seviyesi, küresel talepteki yavaşlama, emtia fiyatlarındaki oynaklık ve enerji bağımlılığı, dış ticaret dengesini doğrudan etkiliyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Ticaret Bakanlığı verilerine göre, 2025 Ocak–Mart döneminde ihracat ve ithalat arasındaki makas yeniden açılmaya başladı.
2025 İlk Çeyrek Rakamları
İhracat:
- Ocak–Mart 2025 toplam ihracat: 62,1 milyar dolar
- Geçen yılın aynı dönemine göre artış oranı: %4,2
İthalat:
- Ocak–Mart 2025 toplam ithalat: 84,6 milyar dolar
- Geçen yılın aynı dönemine göre artış oranı: %5,8
Dış Ticaret Açığı:
- İlk çeyrek dış ticaret açığı: 22,5 milyar dolar
Bu veriler, dış ticaret açığında sınırlı ama kalıcı bir artış eğilimini göstermektedir. İhracattaki büyüme hızı ithalatın gerisinde kalmakta; bu da cari açık üzerindeki baskıyı artırıyor.
Sektörel Dağılım ve Başlıca Kalemler
En Fazla İhracat Yapılan Sektörler:
- Otomotiv – 8,4 milyar dolar
- Kimya Sanayi – 7,1 milyar dolar
- Hazır Giyim ve Tekstil – 5,2 milyar dolar
- Elektrikli ve Elektronik Ürünler – 4,7 milyar dolar
- Makine ve Aksamları – 3,9 milyar dolar
En Fazla İthalat Yapılan Kalemler:
- Enerji Ürünleri (doğalgaz, petrol) – 15,2 milyar dolar
- Ara Malı ve Hammadde – 28,3 milyar dolar
- Makine, Elektrikli Ekipman – 10,5 milyar dolar
- Altın ve değerli metaller – 6,8 milyar dolar
- İlaç ve kimyasal ürünler – 4,9 milyar dolar
Bu tablo, Türkiye’nin hâlâ üretime dayalı ithalat bağımlılığına sahip olduğunu ve enerji ithalatının dış ticaret açığının ana belirleyicisi olduğunu gösteriyor.
En Fazla Ticaret Yapılan Ülkeler
En Çok İhracat Yapılan Ülkeler:
- Almanya – 7,3 milyar dolar
- İtalya – 5,2 milyar dolar
- ABD – 4,8 milyar dolar
- Irak – 3,6 milyar dolar
- Birleşik Krallık – 3,5 milyar dolar
En Çok İthalat Yapılan Ülkeler:
- Çin – 10,7 milyar dolar
- Rusya – 9,4 milyar dolar
- Almanya – 7,9 milyar dolar
- ABD – 5,6 milyar dolar
- İtalya – 4,2 milyar dolar
Çin ile ticaret açığı hâlâ büyük oranda Türkiye aleyhine devam ederken, Rusya’dan yapılan enerji ithalatı toplam ithalatın %11’inden fazlasını oluşturuyor.
Dış Ticaret Açığı ve Cari Açık İlişkisi
Dış ticaret açığı, Türkiye’nin cari işlemler dengesinde en büyük negatif kalem olmayı sürdürüyor. Mart 2025 itibarıyla yıllıklandırılmış cari açık 42,8 milyar dolar seviyesinde. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise %73,4 düzeyinde kaldı.
Bu oran, ihracatın büyümesine rağmen ithalat bağımlılığının sürdüğünü ve yüksek enerji faturası ödenmeye devam edildiğini gösteriyor.
Etkileyen Faktörler ve Piyasa Yansımaları
1. Kur Oynaklığı:
TL’nin yılın ilk çeyreğinde görece istikrarlı seyretmesi (Dolar/TL 32,50–33,30 bandında) ihracatçının rekabetçiliğini sınırlamış olabilir. İhracatçı birlikleri daha rekabetçi bir kur seviyesi talep ediyor.
2. Küresel Talep Durgunluğu:
Avrupa’daki ekonomik yavaşlama, ihracat üzerinde olumsuz etki yaratıyor. Sanayi ürünleri siparişleri düşüş eğiliminde.
3. Enerji Fiyatları:
Petrol ve doğalgaz fiyatlarındaki artış, enerji ithalat faturalarını yeniden yukarı çekiyor. Bu da dış açık üzerinde baskı oluşturuyor.
4. Yurt içi Üretim Maliyeti:
Yüksek enflasyon ve üretim maliyetleri, ihracat ürünlerinin fiyat avantajını azaltıyor.
Hükümet ve İhracatçı İçin Yol Haritası
- Eximbank destekleri ve kredi genişlemesi artırılmaya çalışılıyor
- Yerli üretim teşvikleri ve yenilenebilir enerji yatırımları, ithalat bağımlılığını azaltmayı hedefliyor
- Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA) ile ihracat pazarlarının çeşitlendirilmesi stratejisi sürdürülüyor
- Lojistik ve liman altyapısı yatırımları ile ihracatın hızlandırılması amaçlanıyor
Dengede Kalıcı Sorunlar Var
2025 yılı itibarıyla Türkiye’nin ihracat potansiyeli güçlü olsa da, ithalata olan yapısal bağımlılık, dış ticaret dengesini olumsuz etkiliyor. Kısa vadede enerji fiyatlarındaki gelişmeler ve Avrupa talebinin seyri belirleyici olacak. Orta ve uzun vadede ise yüksek katma değerli üretim, dış ticaret açığını azaltmanın tek yolu olarak görülüyor.
İstersen bu yazıya “ülke bazlı ticaret dengesi karşılaştırması” veya “enerji ithalatının yıllık yükü” gibi alt başlıklar da ekleyebilirim. Ares hazır, sen ne dersen o kardeşim! 📦📊🌍
