Tarım ve Gıda Fiyatlarında Yeni Dalga: Nisan 2025 Enflasyonu Nasıl Etkilenir?
2025 yılı bahar aylarında Türkiye’de enflasyonun yükselişinde başlıca etkenlerden biri, yeniden sertleşen gıda fiyatları ve tarım girdilerindeki maliyet artışları oldu. Özellikle Nisan ayına girerken yaşanan zamlar ve tedarik sorunları, tüketici cephesinde hissedilir biçimde raflara yansıdı. Peki, tarım ve gıda fiyatlarındaki bu yeni dalga enflasyonu nasıl etkiliyor? Hangi ürünlerde risk daha büyük? Hükümetin bu konudaki stratejisi ne?
Gıda Enflasyonunda Son Durum
TÜİK verilerine göre 2025 Mart ayı itibarıyla yıllık gıda ve alkolsüz içecekler enflasyonu %77,4 seviyesine yükseldi. Bu oran, genel tüketici enflasyonunun (TÜFE: %67,9) da üzerinde. Özellikle dar gelirli vatandaşların temel harcama kalemleri arasında olan gıdadaki bu artış, alım gücünü doğrudan etkiliyor.
En Çok Artan Ürünler:
- Kırmızı et ve tavuk: Yıllık %110’un üzerinde artış
- Sebze-meyve: Özellikle domates, patates, soğan gibi ürünlerde %70–90 aralığında fiyat artışları
- Süt ve süt ürünleri: %85’e varan yükseliş
- Ekmek ve unlu mamuller: Un, maya ve enerji maliyetleri nedeniyle ciddi zamlar
Tarım Girdilerindeki Yükseliş
Gıda fiyatlarındaki artışın temel nedenlerinden biri de tarımsal üretim maliyetlerinin hızla yükselmesi. Özellikle:
- Mazot
- Gübre
- Tohum
- İlaç
- Elektrik
gibi temel girdilerde yaşanan yüksek artışlar, üreticinin maliyetlerini ciddi biçimde yukarı çekiyor. Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) raporlarına göre, 2025’in ilk çeyreğinde tarım girdileri ortalama %65 artmış durumda.
Kuraklık ve İklim Şartları
2025 kış aylarında yağışların yetersiz olması, özellikle Güneydoğu ve İç Anadolu’da hububat ve bakliyat üretimini tehdit eder hale geldi. Tarımsal sulama maliyetleri de artınca, bazı üreticiler ekim yapmaktan vazgeçti. Bu durum, Nisan ve Mayıs aylarında ürün arzında daralma riski yaratıyor.
Ayrıca mevsim normallerinin üzerinde seyreden sıcaklık, erken olgunlaşma, rekolte kaybı ve ürün kalitesinde düşüş gibi sorunları beraberinde getiriyor.
Enflasyona Etkisi: Nisan Verileri Nasıl Olur?
Nisan ayı enflasyonunda:
- Gıda grubundaki artışın, TÜFE’ye en az 2,5–3 puanlık yukarı yönlü katkı yapması bekleniyor.
- Sebze-meyve, et ve süt ürünleri gibi günlük harcama kalemlerindeki zamlar, özellikle dar gelirli tüketici için daha görünür hale geliyor.
- Endeksin “enerji ve konut” dışı bileşeninde gıda fiyatları ilk sırada etkili olmaya devam edecek.
Hükümetin Müdahale Adımları
Artan gıda enflasyonunu dengelemek için hükümet, Nisan 2025 itibarıyla bazı tedbirleri devreye soktu:
- Tarım Kredi Kooperatifleri üzerinden et, süt, bakliyat ve yağ gibi ürünlerde indirimli satış kampanyaları yaygınlaştırıldı.
- Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO), stratejik ürünlerde (buğday, arpa, mısır) erken alım fiyatlarını açıklayarak üreticiyi desteklemeye çalışıyor.
- Mazot ve gübre destekleri yeniden gözden geçirildi; özellikle küçük üreticiye yönelik teşvik paketleri artırıldı.
- Market zincirlerinde fahiş fiyat ve stokçuluk denetimleri sıklaştırıldı.
- İthalat müdahaleleri devreye girdi: Et ve bakliyat ürünlerinde gümrük vergisi sıfırlandı.
Bu adımlar kısa vadede bazı ürünlerde fiyatı dengeleyebilir. Ancak kalıcı çözüm için tarımsal üretimin yapısal olarak güçlendirilmesi şart.
Orta Vadede Ne Bekleniyor?
Tarım ve gıda fiyatlarındaki bu yeni dalga, yılın ikinci çeyreğinde de sürebilir. Özellikle üretim sezonunun kurak geçmesi ve lojistik maliyetlerin artması hâlinde:
- Temel gıda ürünlerinde fiyatlar tekrar yükselir
- Gıda enflasyonu genel enflasyonu yukarı taşır
- Merkez Bankası faiz politikasında gevşeme olasılığı gecikir
- Sosyal yardım ve destek baskısı artar
Sofradaki Enflasyon Devam Ediyor
2025 baharında tarım ve gıda fiyatları, hem üretici hem de tüketici tarafında ciddi baskı yaratmaya devam ediyor. Mevsimsel etkiler, arz-talep dengesizlikleri ve yapısal sorunlar bir araya geldiğinde, sofradaki enflasyonun yılın ikinci yarısına kadar süreceği öngörülüyor.
