16 Ekim 2024’te Irak’ın Bağdat kentinde düzenlenen Ulusal Konferans, ülkenin gayri resmi ekonomisinin formelleşmesi yolunda önemli bir adım oldu. Konferans, Irak Hükümeti ve Avrupa Birliği’nin desteğiyle Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından organize edildi. Konferansta, ülkenin iş gücünün önemli bir bölümünü oluşturan ve sosyal güvenlikten mahrum bırakılan gayri resmi işçilerin durumu ele alındı. 2021 İş Gücü Anketi’ne göre, Irak’ta 5.73 milyon işçi—ülkedeki işçilerin üçte ikisi—gayri resmi işlerde çalışıyor.
Etkinlikte yapılan konuşmalar, ekonominin sürdürülebilir bir şekilde gelişmesi ve sosyal adaletin sağlanması için gayri resmi ekonominin formelleşmesinin gerekliliğine vurgu yaptı. Çalışma ve Sosyal İşler Bakan Yardımcısı Huda Sajad, gayri resmi işçilerin yaklaşık beş milyon kişiyi bulduğunu belirtti ve bu sorunun ekonomik ve sosyal açıdan ciddi bir zorluk olduğunu ifade etti. Ayrıca, sosyal güvenlik kapsamının genişletilmesi ve işçilerin korunması adına birlik içinde hareket edilmesi gerektiğinin altını çizdi.
Planlama Bakanlığı’ndan Dr. Hanaa Ismail, gayri resmi ekonominin geniş kapsamlı faaliyetleri yasal düzenlemelere tabi tutmanın zor olduğunu vurguladı. Dr. Maha Kattaa ise ILO’nun 2015 tarihli Tavsiye Kararı No. 204’e dayanarak, hükümetin ve sosyal ortakların formelleşme sürecini desteklemek için çalıştığını belirtti.
Konferansta, işletmelerin formelleşmesi sürecinin önündeki bürokratik engeller ve kültürel alışkanlıklar gibi zorluklar da ele alındı. Ayrıca, işçilerin sosyal güvenlikten yararlanmasını kolaylaştırmak için işverenlere yönelik teşviklerin geliştirilmesi gibi öneriler tartışıldı. Irak’ın yeni yasal düzenlemeleri, özellikle ILO’nun Sosyal Güvenlik ile ilgili 102 No’lu Sözleşmesi’nin onaylanması ve 2023’te kabul edilen Emeklilik ve Sosyal Güvenlik Yasası No. 18, gayri resmi çalışanlara yönelik önemli korumalar getirerek bu süreçte önemli bir kilometre taşı oluşturdu.
Sonuç olarak, konferansta işçilerin sosyal güvenlik kapsamına alınmasını genişletmek, işletmelerin formelleşmesini kolaylaştırmak ve kapsayıcı bir ekonomi inşa etmek için bir dizi öneri sunuldu. ILO, Irak Hükümeti ve ulusal ortaklarla iş birliğini sürdürerek bu önerilerin somut sonuçlara dönüştürülmesi için çalışmalarına devam edecek.
